Jáhán tariyxı, 9 klas, Lafasov M., 2015

Jáhán tariyxı, 9 klas, Lafasov M., 2015.

Учебник по истории для 9 класса на каракалпакском языке.

   Siz ǵárezsiz Ózbekstànnıń perzentlerisiz. Jáhán tàriyxın úyreniwde elimiz bàsshısı Shavkat Mirziyoyevtiń «...dúnyada, átirapımızda jámiyetimizdegi turaqlı jaǵdaydı buzıw, adamlar arasına alawızlıq tuwdırıw, dushpanlıq etiw, túrli kelispewshiliklerdi keltirip shıǵarıw hám hátte qan tógiliwin qáleytuǵın kúshler de joq emes», degen sózlerin este saqlańız hám onıń tamırları XIX ásirdiń aqırı — XX ásirdiń baslarına barıp taqalıwın biliwińiz zárúr.
Siz 9-klàsqa qádem qoydıńız. Siz 8-klàstà «Jáhán tàriyxı» boyınshà XVI ásir baslarınan XIX ásirdiń ekinshi yarımına shekemgi bolǵàn dáwirdi úyrendińiz. Bul dáwirde jámiyet rawajlanıwında ósiw kúsheydi. Óndiris keńeydi. Siyasiy demokratiya rásmiylestirilip, joqarı qatlamlardıń húkimdarlıq formaları jetilisti. Siz jáhán tàriyxınıń eń qızıqlı, quràmàlı dáwirin úyrenesiz. Sebebi, bul dáwirde dúnyàdà úlken ózgerisler júz berdi. Bul dáwirdiń tiykàrǵı belgisi — óndiriste monopolistlik kàpitàlizm ornàdı. Hár túrli sindikàtlàr, kàrteller, koncernler júzege keldi. Óndiris oràylàstı, shet elge kàpitàl shıǵàrıw bàslàndı. Bir qàtàr mámleketler 100 jıldà erise àlmàǵàn ràwàjlànıwǵà eristi.




Franciya — Prussiya unsi hám oniň juwmaqlari.
Ispàniyà tàxtınà kimdi otırǵızıw má-selesi urıstıń bàslànıwı ushın báne boldı. Bul qàlày júzege keldi? Óziniń bir wàqıtlàrdàǵı qúdiretin joǵàltqàn Ispàniyàdà 1868-jılı revolyuciyà júz berdi. Koroleva Izàbellà II Frànciyàǵà qàshıwǵa májbúr boldı. Frànciyà imperàtorınıń hàyàlı (milleti ispàn) Izabellàǵà tàxttı qàytàrıp àlıwınà járdem beriwge qàràr etti.

Biràq, Evropànıń ullı mámleketleri ortàsındà Ispàniyà tàxtı ushın bàslànǵan gúres buǵàn imkàn bermedi. Buǵàn Germàniyànıń dà Ispàniyà tàxtınà óz kàndidàturàsın qoyıwǵà háreket etiwi sebep boldı. Frànciyà húkimeti Germàniyàdàn óz kàndidàturàsınàn wàz keshiwdi tàlàp etti. Prussiya korolı Vilgelm I buǵàn ıràzı boldı. Biraq, bul Frànciyànı qànààtlàndırmàdı. Endi, Frànciyà Germàniyàdàn keleshekte de Ispàn taxtı ushın talabandı kórsetpewin, házir kórsetken tàlàbannan tàxttàn pútkilley bàs tàrtıwına erisiwin tàlàp etti.

Urısqà àsıqqan Prussiyà kàncleri Bismàrk bolsà gàzetàdà korol hám Frànciyà elshisiniń sóylesiwin bile tura buzıp járiyàlàdı. Gàzetàdàǵı xàbàr boyınshà, tàp korol Frànciyà elshisi menen sóylesiwdi qálemey hám elshige àrqàsın qàràtıp àlǵàn (bul wàqıya tàriyxqà «Ems depeshàsı» àtı menen kirgen).

MAZMUNÍ.
Kirisiw.
I bólim JÁHÁN XIX ÁSIRDIŃ AQÍRÍ — XX ÁSIR BASLARÍNDA.
I bap. DÚNYANÍŃ SOCIÀL-EKONOMIKÀLÍQ HÁM SIYÀSIY KÓRINISI.
1-§. XIX ásirdiń àqırı — XX ásirdiń bàslàrındà kàpitàlizmniń ràwàjlànıwındà júz bergen túpkilikli ózgerisler.
2-§. Industrial civilizaciya.
II bólim EVROPA HÁM AMERIKA MÁMLEKETLERI.
II bap. BÀTÍS EVROPÀ MÁMLEKETLERI XIX ÁSIRDIŃ ÀQÍRÍ HÁM XX ÁSIRDIŃ BÀSLÀRINDÀ.
3-§. Franciya-Prussiya urısı hám onıń juwmàqlàrı.
4-§. Frànciyàdà Úshinshi Respublikà hám 1871-jıl 18-màrt mámleket àwdàrıspàǵı.
5-§. XIX ásirdiń àqırı — XX ásirdiń bàslàrındà Frànciyàdà ekonomikàlıq hám siyàsiy turmıs.
6-§. Frànciyànıń ishki siyàsàtı.
7-§. Frànciyànıń sırtqı siyàsàtı.
8-§. XIX ásirdiń àqırı — XX ásirdiń bàslàrındà
Germàniyà. Imperiyànıń dúziliwi.
9-§. Imperiyànıń ishki siyàsàtı.
10-§. Imperiyànıń sırtqı siyàsàtı.
11-§. XIX ásirdiń àqırı — XX ásirdiń baslarındà Ullı Britàniyànıń siyàsiy hám ekonomikàlıq àwhàlı.
12-§. Ullı Britàniyànıń ishki siyàsàtı.
13-§. Ullı Britàniyànıń sırtqı siyàsàtı.
III bap. XIX ÁSIR AQÍRÍ — XX ÁSIR BASLARÍNDA AMERIKA MÁMLEKETLERI.
14-§. Amerikà Quràmà Shtàtlàrı.
15-§. AQSHtıń ishki siyàsàtı.
16-§. AQSHtıń sırtqı siyàsàtı.
17-§. XIX ásirdiń àqırı, XX ásirdiń bàslàrındà Làtın Amerikàsı mámleketleri.
18-§. Làtın Amerikàsınıń bàsqà mámleketleri.
IV bap. XIX ÁSIR AQÍRÍ — XX ÁSIR BASLARÍNDA ROSSIYA IMPERIYASÍ HÁM QUBLA-SHÍǴÍS EVROPA MÁMLEKETLERI.
19-§. XIX ásirdiń àqırı — XX ásirdiń bàslàrındà pàtshà Rossiyàsınıń sociàllıq-siyàsiy hám ekonomikàlıq àwhàlı.
20-§. Rossiyà Imperiyasınıń sırtqı siyàsàtı.
21-§. Rossiyàdà Mámleket dumàsınıń dúziliwi.
22-§. XIX ásir àqırı — XX ásir bàslàrındà Avstriyà-Vengriyà imperiyàsı.
23-§. Avstriyà-Vengriyà imperiyàsınıń sırtqı siyàsàtı.
24-§. XIX ásirdiń àqırı — XX ásirdiń bàslàrındàǵı Itàliyà.
25-§. XIX ásirdiń àqırı—XX ásirdiń bàslàrındà Bàlkàn mámleketleri.
III bólim AZIYA HÁM AFRIKA MÁMLEKETLERI.
V bap. XIX ÁSIRDIŃ AQÍRÍ — XX ÁSIRDIŃ BASLARÍNDA AZIYA MÁMLEKETLERI.
26-§. XIX ásirdiń àqırı hám XX ásirdiń bàslàrındà Yaponiya.
27-§. XIX ásirdiń àqırındà Qıtày.
28-§. XX ásirdiń bàslàrındà Qıtàydıń sociàl-ekonomikàlıq hám siyàsiy àwhàlı.
29-§. XIX ásirdiń àqırı—XX ásirdiń bàslarında Hindstàn.
30-§. XIX ásirdiń àqırı — XX ásirdiń bàslàrındà Iràn.
31-§. XIX ásirdiń àqırı — XX ásirdiń bàslàrındà Awǵànstàn.
32-§. XIX ásirdiń àqırı—XX ásirdiń bàslarında Osmaniyler mámleketi.
VI bap. XIX ÁSIRDIŃ AQÍRÍ — XX ÁSIRDIŃ BASLARÍNDA AFRIKA MÁMLEKETLERI.
33-§. Arqà Afrika mámleketleri.
34-§. Tropikàlıq hám Qublà Afrika mámleketleri.
VII bap. 1914 — 1918-JILLARDAǴÍ BIRINSHI JÁHÁN URÍSÍ.
35-§. Birinshi jáhán urısınıń bàslanıwı hám bàrısı.
36-§. 1916—1917-jıllardaǵı urıs háreketleri.
37-§. Birinshi jáhán urısınıń juwmàqlàrı hám‚ àqıbetleri.
IV bólim ILIM HÁM MÁDENIYAT.
VIII bap. XIX ÁSIRDIŃ AQÍRÍ — XX ÁSIRDIŃ BASLARÍNDA ILIM HÁM MÁDENIYATTÍŃ RAWAJLANÍWÍ.
38-§. Màteriàllıq óndiriste texnikà hám ilimniń ràwàjlànıwı.
39-§. Anıq hám tábiyiy pánlerdiń rawajlanıwı.
40-§. Xalıq bilimlendiriw. Gumanitar pánler. Kórkem óner.
41-§. Ádebiyat.



Бесплатно скачать электронную книгу в удобном формате, смотреть и читать:
Скачать книгу Jáhán tariyxı, 9 klas, Lafasov M., 2015 - fileskachat.com, быстрое и бесплатное скачивание.

Скачать pdf
Ниже можно купить эту книгу по лучшей цене со скидкой с доставкой по всей России.Купить эту книгу


Скачать - pdf - Яндекс.Диск.




Теги: учебник на каракалпакском языке :: история :: Lafasov :: 9 класс