Geografiýa, 10 synp, Şaripow Ş.M., Fedorko W.N., Safarowa N.I., Rafikow W.А., 2017

Geografiýa, 10 synp, Şaripow Ş.M., Fedorko W.N., Safarowa N.I., Rafikow W.А., 2017.

Учебник по географии для 10 класса на туркменском языке.

Фрагмент из книги:
Mälim bolşy ýaly, geografi ýa iň gadymky ylymlardan biri bolup, onuň öwrenýän hadysalarynyň çägi örän giň. Ilki bilen, 5-nji synpda Siz geografi ýa “Ýeriň ýüzündäki tebigaty, ilaty we ynsanyň hojalyk durmuşyny öwrenýän ylym” diýip berlen kesgitleme bilen tanşypdyňyz. Soňlugy bilen geografi ýa ylmynyň öwrenýän obýekti geografi k gabykdygyny hem bilipdiňiz.




ÝER ÜSTI TEBIGATYNYŇ ÖSÜŞ TARYHY.
Ýeriň peýda bolmagy hakyndaky häzirki zaman teoriýalaryna görä, Ýer çylşyrymly ösüş basgançaklaryny öz başyndan geçiripdir. Soňky ýyllardaky maglumatlara görä, Ýeriň ösüşini astronomik, geologik, biologik we antropogen basgançaklara bölmek mümkin.

Astronomik basgançak 5–4,6 mlrd ýyllar aralygyny öz içine alýar. Mundan 5 mlrd ýyl öň älemdäki disk şekilli gaz we tozan massasy nyň grawitasion mehaniki goýalmagy netijesinde Gün sistemasyndaky başga planetalar ýaly Ýer hem şar şekilli görnüşe eýe bolupdyr. Ýer emele gelip barýan wagtda radioaktiw elementleriň parçalanmagy netijesinde bölünip çykýan yssylygyň hasabyna, onuň içki bölegi ýuwaş-ýuwaşdan gyzyp, maddalaryň sortlanmagyna alyp gelipdir. Netijede Ýeriň dürli gatlaklary emele gelip başlapdyr we wulkanlar hereketlenipdir.

MAZMUNY.
I BAP. GEOGRAFIÝA YLMY WE ONUŇ TARYHY.
1-§. Geografi ýa ylymlary sistemasy hakynda düşünje.
2-§. Geografi ýa ylmynyň taryhy we häzirki döwürdäki ösüşi.
II BAP. ÝERIŇ TEBIGATY.
3-§. Ýer yüzüniň tebigatynyň ösüşiniň kosmiki faktorlary.
4-§. Ýeriň içki gurluşy we tektonik hadysalar.
5-§. Ýer üsti tebigatynyň ösüş taryhy.
6-§. Geografi k gabyk we onuň umumy kanunalaýyklyklary.
7-§. Geografi k gabygyň giňlik zonallygy we sektorlygy.
8-§. Belentligiň regionlanma kanunlylygy.
9-§. Geosistemalar we olaryň basgançaklaýynlygy.
III BAP. JEMGYÝET WE TEBIGAT.
10-§. Jemgyýet bilen tebigatyň arasyndaky gatnaşyklar.
11-§. Antropogen landşaftlar.
12-§. Tebigaty goramagyň geografi k esaslary.
IV BAP. AMALY GEOGRAFIK BARLAGLAR.
13-§. Tebigy geografi k hadysalar.
14-§. Geografi k bahalamak.
15-§. Geografi k prognoz.
16-§. Daşky gurşaw monitoringi we geografi k-ekologik ekspertiza esaslary.
V BAP. DÜNÝÄ ILATY.
17-§. Dünýä ilaty we häzirki zaman demografi k ýagdaýy.
18-§. Urbanizasiýa hadysasynyň global we regional taraplary.
19-§. Halkara migrasiýa hadysalary we problemalary.
VI BAP. DÜNÝÄNIŇ GEOSYÝASY GÖRNÜŞI WE GLOBAL MESELELER.
20-§. Dünýäniň geosyýasy sistemasy we onuň şekillenmegi.
21-§. Dünýädäki häzirki geosyýasy ýagdaý. Döwletleriň integrasion birleşmeleri.
22-§. Ynsanyýetiň global problemalary.
VII BAP. ÝEWROPA WE AMERIKA SUBREGIONLARY.
23-§. Ýewropanyň subregionlary.
24-§. Latyn Amerikasy.
25-§. Karib basseýnindäki ada döwletleri.
VIII BAP. AFRIKANYŇ SUBREGIONLARY. OKEANIÝA DÖWLETLERI.
26-§. Afrikanyň subregionlary.
27-§. Okeaniýa döwletleri.
IX BAP. AZIÝANYŇ SUBREGIONLARY.
28-§. Günorta-günbatar we Günorta Aziýa döwletleri.
29-§. Gündogar we Günorta-gündogar Aziýa döwletleri.
30-§. Merkezi Aziýa döwletleri.
X BAP. ÖZBEGISTAN RESPUBLIKASY.
31-§. Özbegistanyň geosyýasy ýerleşişi we gatnaşyklary.
32-§. Özbegistanyň sosial-ykdysady ösüşi.
33-§. Özbegistanyň geoekologik problemalary.
34-§. Gaýtalamak sapagy.
Düşünjeleriň we adalgalaryň düşündirişli sözlügi.
Goşmaça maglumatlar.



Бесплатно скачать электронную книгу в удобном формате, смотреть и читать:
Скачать книгу Geografiýa, 10 synp, Şaripow Ş.M., Fedorko W.N., Safarowa N.I., Rafikow W.А., 2017 - fileskachat.com, быстрое и бесплатное скачивание.

Скачать pdf
Ниже можно купить эту книгу по лучшей цене со скидкой с доставкой по всей России.Купить эту книгу


Скачать - pdf - Яндекс.Диск.




Теги: учебник на туркменском языке :: география :: Şaripow :: Fedorko :: Safarowa :: Rafikow :: 10 класс