Geografiya, 7 klas, Mirakmalo M., 2022

Geografiya, 7 klas, Mirakmalo M., 2022.

Книги по географии для 7 класса на каракалпакском языке.

   Aziz oqıwshılar! Siz usı jıldan baslap jańa pán — Geografiyanı úyreniwdi baslaysız. Bul pán ana planetamız — Jer tábiyatı haqqındaǵı bilimlerinińizdi jánede bekkemleydi. Jer betindegi úlken suwlı hám qurǵaqlıqtan ibarat — materikler hám okeanlar, olardıń bólimleri tábiyatı, olarda júz berip atırǵan ózgerisler menen tanıstıradı. Bul sabaqlıqtı oqıw arqalı siz materikler hám okeanlardı úyrengen sayaxatshılardıń iskerligi, túrli materikler klimatı, suwları, tábiyat zonaları, okeanlar hám olardıń úlken bólimleri — teńizler, qoltıq hám buǵazlar tábiyatı menen jaqınnan tanısasız. Olardı biliw, talıqlaw bolsa elimiz tábiyatında baqlanıp atırǵan ózgerislerdi túsiniwińizge, olardı talıqlaw keleshekte Jer beti hám mámleketimiz tábiyatında júz beriwi múmkin bolǵan ekologiyalıq hám geoekolgiyalıq mashqalalardıń aldın alıwǵa tayarlıq kóriwde sizge jolbasshı boladı. Balalar! Siz keleshek izertlewshilerisiz! Tábiyatta júz beretuǵın proceslerdi puxta úyrenip, olardı talıqlaw sızdegi izertlewshilik kónlikpeleriniń bekkemleniwine xızmet etedi. Sabaqlıq bes baptan ibarat. Birinshi bapta geografiya páni hám onıń tarmaqları, áyyemgi hám házirgi zaman geografiyalıq izertlewleri, olardıń mazmunı, zamanagóy geografiyalıq izertlewlerdiń tiykarǵı baǵdarları menen tanısasız.




Geografiyalıq kartalar.
Planetamız tábiyatı haqqında ulıwma túsinikti qáliplestiriwde Jerdiń modeli — globus hám kartalardıń áhmiyeti úlken. Globusta materikler, okeanlar, ataw hám de yarım atawlar birqansha anıq, lekin júdá kishireytilgen halında súwretlenedi Globusta Arqa polyus bárhama joqarı tárepte, qubla polyus bolsa tómen tárepte kórsetiledi. Jerdiń aylanıw kósheri bolsa tiykarında qanday jaǵdayda bolsa, sonday jaǵdayda, yaǵnıy bir tárepke awǵan jaǵdayda súwretlenedi. Lekin materikler, okeanlar, teńiz hám kóller, taw hám tegislikler júdá kishi súwretlengeni ushın olardıń anıq formaları haqqında tolıǵıraq túsinik payda etip bolmaydı. Geografiyalıq kartada Jer beti tegis bette kishireytilgen halında shártli belgiler menen súwretlenedi. Kartalarda birden pútkil jer júzin de, onıń ayırım bólimlerin de súwretlewge boladı. Jerdiń tegis emes beti tegis bette (qaǵazda) súwretlengende ayırım qátelikler boladı. Bunda tiykarǵı qátelikler eki túrli boladı: maydan qáteligi hám baǵdar qáteligi. Máselen, Dúnya júziniń kartasında Arqa hám Qubla polyusqa jaqın atawlar, teńizler tiykarınan úlkenirek súwretlenedi.

Kartalarda Jer betindegi barlıq zatlardı kórsete almaydı. Sonıń ushın kartalar nelerdi súwretlewine qarap hár túrli boladı. Geografiyalıq kartalardı shártli túrde 3 túrge bóliw múmkin: tábiyiy geografiyalıq, siyasiy-adminstraciyalıq hám ekonomikalıq geografiyalıq kartalar. Tábiyiy geografiyalıq kartalar: relyef kartası, paydalı qazılmalar kartası, topıraqlar kartası, ósimlikler kartası, haywanat dúnyası kartası h.t.b.

MAZMUNÍ.
Sóz bası.
I BAP. KIRISIW.
1.1. Geografiya páni haqqında túsinik.
1.2. Geografiyalıq ashılıwlar hám házirgi zaman geografiyası.
II BAP. GEOGRAFIYALÍQ KARTALAR.
2.1. Geografiyalıq kartalar.
2.2. Geografiyalıq koordinatalar.
2.3.Masshtab.
2.4. Ámeliy shınıǵıw.
III BAP. GEOGRAFIYALÍQ QABÍQ.
3.1. Geografiyalıq qabıqtıń shegaraları, ózgeshelikleri.
3.2. Geografiyalıq qabıqtıń rawajlanıw basqıshları.
3.3. Litosfera hám oníń háreketleri.
3.4. Jerdiń klimat poyasları.
3.5. Landshaftlar.
3.6. Jer júzi xalqı hám onıń tábiyatqa tásiri.
IV BAP. DÚNYA OKEANÍ.
4.1. Dúnya okeanı hám onıń bólimleri.
4.2. Dúnya okeanı túbiniń geologiyalıq dúzilisi hám relyefi.
4.3. Okean suwınıń ózgeshelikleri.
4.4. Okean baylıqları hám olardan paydalanıw.
4.5. Ulıwmalastırıwshı sabaq.
V BAP. MATERIKLER HÁM OKEANLAR TABIYATÍ.
Afrika materigi.
5.1. Geografiyalıq ornı hám izertleniwi.
5.2. Geologiyalíq dúzilisi, relyefi hám paydalı qazılmaları.
5.3. Materik klimatınıń ózgeshelikleri. Klimat poyasları.
5.4. Afrika materiginiń ishki suwları.
5.5. Ámeliy shınıǵıw.
5.6. Materiktiń tábiyat zonaları.
5.7. Tábiyiy geografiyalıq úlkeleri. Materik tábiyatına insannıń tásiri.
5.8. Atlantika okeanı.
5.9. Hind okeanı.
5.10. Ámeliy shınıǵıw.
5.11. Ulıwmalastırıwshı sabaq.
Avstraliya materigi.
5.12. Geografiyalıq ornı, izertleniwi, geologiyalıq dúzilisi, paydalı qazılmaları hám relyefi.
5.13. Klimatı, ishki suwları hám tábiyat zonaları.
5.14. Materik xalqı hám onıń tábiyatqa tásiri.
5.15. Ulıwmalastırıwshı sabaq.
5.16. Tınısh okeanı.
5.17. Okeaníya.
5.18. Ámeliy shınıǵıw.
Antarktida materigi.
5.19. Geografiyalıq ornı, izertleniwi, geologiyalıq dúzilisi, paydalı qazılmaları, relyefi.
5.20. Klimatı hám organikalıq dúnyası.
Qubla Amerika materigi.
5.21. Geografiyalıq ornı, izertleniwi, geologiyalıq dúzilisi, paydalı qazılmaları, relyefi.
5.22. Klimatı hám ishki suwları.
5.23. Ámeliy shınıǵıw.
5.24. Qubla Amerika tábiyat zonaları hám bálentlik poyasları.
5.25. Tábiyiy geografiyalıq úlkeleri. Xalqı hám onıń tábiyatqa tásiri.
Arqa Amerika materigi.
5.26. Geografiyalıq ornı, izertleniwi, geologiyalıq dúzilisi, paydalı qazılmaları, relyefi.
5.27. Arqa Amerika klimatı hám ishki suwları.
5.28. Arqa Amerikanıń tábiyat zonaları hám bálentlik poyasları.
5.29. Ámeliy shınıǵıw.
5.30. Tábiyiy geografiyalıq úlkeleri. Xalqı hám onıń tábiyatqa tásiri.
5.31. Arqa Muz okeanı.
5.32. Ulıwmalastırwshı sabaq.
Evraziya materigi.
5.33. Evraziyanıń geografiyalıq ornı, izertleniwi.
5.34. Geologiyalıq dúzilisi, paydalı qazılmalar. Relyefi.
5.35. Evraziya klimatı.
5.36. Evraziyanıń klimat poyasları.
5.37. Evraziyanıń ishki suwları.
5.38. Ámeliy shınıǵıw.
5.39. Evraziyanıń tábiyat zonaları.
5.40. Evraziya xalqı hám onıń tábiyatqa tásiri.
5.41. Evraziya aymaǵınıń tábiyiy geografiyalıq úlkelerge bóliniwi.
5.42. Ámeliy shınıǵıw.
5.43. Ulıwmalastırıwshı sabaq.
Qosımshalar.
Túsindirme sózlik.



Бесплатно скачать электронную книгу в удобном формате, смотреть и читать:
Скачать книгу Geografiya, 7 klas, Mirakmalo M., 2022 - fileskachat.com, быстрое и бесплатное скачивание.

Скачать pdf
Ниже можно купить эту книгу по лучшей цене со скидкой с доставкой по всей России.Купить эту книгу


Скачать - pdf - Яндекс.Диск.




Теги: учебник на каракалпакском языке :: география :: Mirakmalo :: 7 класс