киргизский язык

Кыргыз тили, 11 класс, Уринбаева Ш., 2018.

Учебник по киргизскому языку для 11 класса на киргизском языке.

   Кыргыз тил илиминин фонетика, орфография, орфоэпия, лексика, морфология, синтаксис, байланыштуу кеп сыяктуу негизги бөлүмдөрү 5—9-класстарда системалуу курс катары жөнөкөйдөн татаалга, жеңилден оорго карай принцибинин негизинде окутулуп келген жана 10-класста ал материалдар бир кыйла терендетилип, кеңейтилген. Ал эми 11-класста «Кыргыз эли колдонгон жазуулар», «Фразеология», «Кыргыз лексикасынын баюу жолдору» өндүү жаңы бөлүмдөр киргизилип, буга чейинки окуучулардын алган илимий-теориялык билимдери бир кыйла терендетилип, кээ бир темаларга окуучулардын оз алдынча ой жүгүртө билүү жөндөмдүүлүгүн арттыруу, тил каражаттарынын таасирдүүлүгүн, образдуулугун терең өздөштүрүү максатын кездеген практикалык иштерге көбүрөөк орун берилди.

Кыргыз тили, 10 класс, Уринбаева Ш., 2017.

Учебник по киргизскому языку для 10 класса на киргизском языке.

Фрагмент из книги:
Тил кандайча пайда болгон? Биздин күнгө чейин кандай процесстерди башынан өткөргөн? Анын өсүп-өнүгүү, баюу жолу кандай? Бул өндүү суроолорду чечмелөө үчүн адам баласынын басып өткөн жолуна кайрылууга туура келет.
Эмгектенүүнүн натыйжасында адам же кече күн өткөрбөстөн, биримдешип, алгачкы эң жөнөкөй эмгек каражаттарын ойлоп табууда, коркунучтуу жаныбарлардын таасиринен коргонууда, биргелешип аң уулоого чыкканда өз ара пикир алышуунун элементтери пайда боло баштаган. Тисшелүү даражада бирин-бири түшүнүүгө аракеттер жасалган. Ымдоо, жамдоо, сүрөт тартуу аркылуу түшү-нүшүп отуруп, бара-бара татаалданган, бир муундуу сөздөрдөн куралган жөнөкөй сөздөрдөн — азыркы пикир алышуунун каражатына, улуттук, мамлекеттик, мамлекет аралык милдет аткаруучу кызматка айланды.

Кыргыз тили, 9 класс, Өмүралиев Б., Юнусалиева А., 2019.

Учебник по киргизскому языку для 9 класса на киргизском языке.

Фрагмент из книги:
Сөз — адамдын маданияты. Адамды адам менен байланыш-тырган — сөз. Сөз — акылман насаатчы, мыкты мугалим. Эл билген улуу эмес, сөз билген улуу. Ошон үчүн элибиз: «Жылуу сөзгө жылан ийнинен чыгат», — деп айтышкан. Демек, сөз баарынын башаты.

Кыргыз тили, 8 класс, Өмүралиев Б., Уринбаева Ш., 2019.

Учебник по киргизскому языку для 8 класса на киргизском языке.

Фрагмент из книги:
Тил – адамзат коомунун туундусу белгилүү бир эл калыптандырган жалпы элдик байлык. Ал ошол элдин сөз каражаттарынын жыйындысы сөз берметтери. Тил – ошол улуттагы адамдардын бири-бирине өз ойлорун жеткире турган сөз байлыгы, сөздөрдүн казына кенчи. Эгерде тилди элдин казына кенчи десек ал бир эле күндө, кимдир бирөөнүн каалоосу менен түзүлө калбайт. Ал адамзаттын тарыхында нечендеген кылымдарды басып, доорлорду алмаштырып, анан келип улутка таандык асыл кенч катары жаралган.
Тил жөнүндөгү илим тил илими (лингвистика) деп аталат. Анын ар кандай бөлүктөрү бар, ал бөлүктөрдүн маанилери жана аткарган кызматтары ар башка.

Кыргыз тили, 6 класс, Үсөналиев С., Дустов Н., Кабулов А., Хамидов А., 2017.

Учебник по киргизскому языку для 6 класса на киргизском языке.

Фрагмент из книги:
Бир тилдеги сөздөрдүн жалпы жыйындысы лексика деп аталат. Лексика гректин lexis — лексис — сөз (айтуу) деген сөзүнөн алынган. Ал эми сөздөр жөнүндөгү илим лексикология деп аталат. Мында сөздөрдүн калыптанышын жана байышын изилдейт.
Фразеология — гректин phrasis — туюнтма, кеп түрлөрү logos — илим, окуу деген түшүнчөнү берет. Ажырагыс, туруктуу тизмектерден туруп, бир гана маанини билдирген сөз айкаштарын үйрөтүүчү тил илиминин бир тармагы фразеология деп аталат.

Кыргыз тили, 7 класс,  Мусаева В., Үсөнбаев С., Тойчубаева С., 2017.

Учебник по киргизскому языку для 7 класса на киргизском языке.

   Жалпы элдик тилдин өркүндөтүлгөн эң жогорку формасы адабий тил деп аталат.
Кыргыз адабий тили — жалпы элдик тилдин негизинде калыптанып, белгилүү бир нормага салынган, айтылышы, жазылышы, колдонулушу такталган, айтылуучу ойду даана, так бере алган, коомдун бардык топторуна бирдей орток тил.
Кыргыз элинин эл болуп түзүлүшүнө кызмат кылып келген, элдин биримдигин сактаган, кыргыз коомун тейлеп, кыргыз урууларын бирдикте баш коштуруп келген жалпы элдик тилибиздин негизинде кыргыз адабий тили түзүлдү.

Алиппе, 1 класс, Юнусалиева А., Тойчубаева А., 2019.

Учебник по киргизскому языку для 1 класса на киргизском языке.

Фрагмент из книги:
Ташкент — Өзбекстандын борбору. Ташкент шаары аябай кооз. Анда кеп улуттуу элдер жашашат. Алар бир-бири менен ынтымактуу.
Ташкент шаарында бийик-бийик имараттар бар. Кечелеру кенен. Жол жээктеринде турдуу гул дер отургузулган.
Ташкентте жол асты метросу иштейт. Мөтродо жүрүү ыңгайлуу.

Русско-киргизский словарь медицинских терминов, Алиев М.А., Тыналиева Т.А., Мамбетов М.С., 1983.

Мединалык илимдердин кийинки жылдары жетишкен ийгиликтери эске алынып жана жаңы-жаңы көп терминдердин колдонууга киргендигине байланыштуу (м.: космостук физиология, гигиена, кардиология, деңиз астындагы адамдардын физиологиясы жана башкалар) белгиленген "Сөздүк" даярдалды.