учебник на каракалпакском языке

Qaraqalpaq tili, 5 klas, Berdimuratov E., 2020.

Учебник по каракалпакскому языку для 5 класса на каракалпакском языке.

Фрагмент из книги:
Biziń Watanımız — Qaraqalpaqstan Respublikası. Qaraqalpaq tili Qaraqalpaqstan Respublikasında jasawshı qàràqàlpàqlàrdıń, sondày-àq bàsqà millet wákilleriniń mámleketlik tili bolıp esaplanadı. Qaraqalpaq tili — oǵada bay milliy ádebiy tillerdiń biri. Onda qaraqalpaq xalqınıń pútkil ómiri, ruwxıy baylıǵı, aqılı hám oyı, ótmishi, házirgi dáwiri hám keleshegi óz kórinisin tapqan. Qaraqalpaq tilinde kóplegen gazetalar, jurnallar hám kitaplar shıǵarıladı, radio, televidenie jumıs isleydi. Ol — ilim menen ádebiyattıń, sanaat hám óndiristiń, mádeniyat penen kórkem ónerdiń tili.

Informatika, 5 klas, Kamolitdinova D., 2016.

Учебник по информатике для 5 класса на каракалпакском языке.

   Ilim ha’m texnika, a’sirese, xabar texnologiyalari’ tez pa’t penen rawajlani’p barati’rg’an bul da’wirde ha’rbir insan
wo’zinin’ wo’mirinde a’hmiyetli bolg’an bilim ha’m ko’nlikpelerge iye boli’wi’ za’ru’r.
5-klasta siz birinshi ma’rte «Informatika» pa’nin u’yrenip ati’rsi’z. Informatika sabaqlari’nda siz jan’a tu’siniklerdi u’yrenesiz, ma’sele ha’m tapsi’rmalardi’ wori’nlawda kompyuterden paydalanasi’z.
Informatika pa’ni a’tirapi’n’i’zda, ko’z aldi’n’i’zda boli’p ati’rg’an ha’diyselerdi jaqsi’raq tu’siniwge, jan’a bilimlerdi iyelewde yen’ jaqi’n ja’rdemshi boli’p qaladi’, degen u’mittemiz.

Geogrаfiyа, 5 klas, G’ulаmov P., 2015.

Учебник по географии для 5 класса на каракалпакском языке.

   Siz usi’ ji’ldаn bаslаp jаn’а pа’n — «Geogrаfiyа»ni’ u’yrenesiz. Ju’dа а’yyemnen mа’lim bolg’аn geogrаfiyа insаn hа’m woni’n’ xojаli’q ju’rgiziwi ushi’n zа’ru’r bilimler g’а’ziynesi boli’p kelgen. Bizin’ ulli’ bаbаlаri’mi’z geogrаfiyаni’ jаqsi’ bilgen, soni’n’ ushi’n dа bul pа’n hаqqi’ndа qi’mbаtli’ hа’m qi’zi’qli’ mаg’luwmаtlаrdi’ jаzi’p qаldi’rg’аn. Gеоgrаfiyаni’ jаqsi’ u’yrеniw ushi’n sizdе qоli’n’i’zdаg’i’ sаbаqli’qtаn ti’sqаri’ Та’biyiy gеоgrаfiyа bаslаng’i’sh кursi’ni’n’ аtlаsi’, jаzi’wsi’z каrtа hа’m dе shаqmаq dа’ptеr bоli’wi’ zа’ru’r. Sоndаy-аq, rеn’li qа’lеmlеr, si’zg’i’sh, wo’shirgish, cirкul hа’m аyi’ri’m tаpsi’rmаlаrdi’ wоri’nlаw ushi’n коmpаs hа’m glоbus tа кеrек bоlаdi’.

Ádebiyat, 5 klas, Nurjanov P., Umatova J., Begjanova D., 2020.

Учебник по литературе для 5 класса на каракалпакском языке.

Фрагмент из книги:
«Ádebiyat» degen termin arabtiň «ádep» sózinen alingan bolip, ol bir jaginan, turmisti kórkemlik penen taniw degen mánini aňlatsa, ekinshi jaginan, xatqa túsirilgen, jámiyetlik mazmunga iye kórkem shigarmalar degendi bildiredi. Bul termin arqali qaraqalpaq ádebiyatinda terme, tolgaw, XIX ásir qaraqalpaq klassik ádebiyatinda qosiqtiň álwan túrleri, gázzel, ekilik, tórtlik, sonday-aq, lirikaliq poema hám dástanlar túsinilgen. Al, folklorda bolsa ádebiyat dástanlar, qissalar, ertekler, naqil-maqallar, jumbaqlar, qosiqlar, aytislar, aňiz-áňgimeler hám t.b. atamalar menen júrgizilgen.

Qaraqalpaq tili, 11 klas, Abdinazimov Sh., Ismaylova Z., Qutlimuratov B., 2018.

Учебник по каракалпакскому языку для 11 класса на каракалпакском языке.

Фрагмент из книги:
Qaraqalpaq tili — túrkiy tillerinin toparina kiretugin til bolip, ol XV ásirdiú aqiri XV ásirlerde xaliq tili bolip qáliplesken. Qaraqalpaq xaliq tili usi dáwirde qálipleskeni menen onin quramina kiretugin ruw hám qáwim tilleri ózinin sagalarin erte dáwirlerden aladi. Qaraqalpaq xalquuú bay awizeki ádebiyati, folklorliq dóretpelerinde qaraqalpaq ádebiy tilinin awizeki túri payda boldi.

Dúnya dinleri tariyxı, 11 klas, Islomov Z., Rahimjonov D., Najmiddinov J., Ismatova N., 2018.

Учебник по истории для 11 класса на каракалпакском языке.

   «Dúnya dinleri tariyxı» pánin úyrenip, isenimińizge qaramastan, basqa dinlerdi kemsitpewińiz, basqalardıń diniy sezim-tuyǵıların húrmetlew qaǵıydalarına ámel etiwińiz zárúr. Sabaqlıqtaǵı temalar bólimlerge ajıratılǵan. Hárbir bólimde sabaqta úyreniletuǵın tiykarǵı túsinikler temaǵa baylanıslı qosımsha maǵlıwmatlar, ulamalar hám ullı mámleketlik ǵayratkerleriniń bahalı pikirleri, qızıqlı faktler, dóretiwshilik jumıs hám de bekkemlew ushın sorawlar orın alǵan. Tekstte ushırasatuǵın ayırım atamalar túsinigin kitap aqırında berilgen sózlikten tabıwıńız múmkin.

Qaraqalpaq ádebiyatı, 11 klas, Allambergenov K., Orazımbetov Q., Bekbergenova M., Bekbergenova Z., 2018.

Учебник по каракалпакскому языку для 11 класса на каракалпакском языке.

Фрагмент из книги:
Kórkem ádebiyat-jámiyetlik sananıń bir forması, turmıs aynası, yaǵnıy turmıstı kórkem obrazlarda sáwlelendirip beretuǵın sóz óneri. Onıń bul sıpatlš belgileri, yaǵnıy kórkem ádebiyattıń kórkem ónerdiń eń dáslepki, sonıń menen birge, eń quramalı túri ekenligi haqqında ádebiyattanıw iliminde ele «kórkem ádebiyat» termini, ataması payda bolmaǵan eń eski dáwirlerden berli tınbay aytılıp hám jazılıp kiyatır. Mısalı, Aristotel hám V. G. Belinskiy zamanlarında kórkem ádebiyat poeziya atamasında túsinilgen. Ádebiyattı «kórkem sóz», «iláhiy sóz» dep ataw qaraqalpaq folklorı menen ádebiyatında da ushırasadı. Atap aytsaq, Ájiniyaz «Mańa sózden basqa igam hesh námársa beren yoqtı», Berdaq «Bul sóz iláhiyden keldi» degen qatarları arqalı kórkem sózdi, iláhiy sózdi poeziya, qosıq dep túsindirgen. XVIII, XIX ásirlerde ǵana bul túsinik óziniń házirgi «kórkem ádebiyat» mánisin ala baslaǵan.

Qàràqàlpàq tili, 10 klas, Berdimuratov E., Abdinazimov Sh., Ismaylova Z., 2017.

Учебник по каракалпакскому языку для 10 класса на каракалпакском языке.

Фрагмент из книги:
Tildiň jámiyettegi xizmeti ogada ulli. O1 adamlar arasindagi qarim-qatnas qurali xizmetin atqaradi.
Til—jámiyetlik turmista eň áhmiyetli xizmetlerdi isk|e asiradi. Ol hárqanday óndiriste shólkemlestiriwshi, jámáát bolip islewshi adamlardiň pikir alisiwiniň, tájiriybe almasiwiniň qatnas qurah. Demek, til hám jámiyet bir-biri menen tigiz baylanisli boladi, sebebi tilsiz jámiyet te, jámiyetsiz til de bolmaydi. Tilsiz jámiyetlik óndiristi shólkemlestiriw hám rawajlandiriw mumkin emes.